ανδρογόνα

Στεροειδείς ορμόνες. Οι σπουδαιότερες είναι η τεστοστερόνηκαι η ανδροστενδιόνη που παράγονται στους όρχεις. Η ανδροστενδιόνη και το παράγωγό της 11-υδροξυανδροστενδιόνη εκκρίνονται επίσης από τον φλοιό των επινεφριδίων, τόσο των αρσενικών όσο και των θηλυκών ατόμων. Πρώτη ύλη για την παραγωγή των α. είναι η χοληστερόλη. Οι όρχεις ενός ενήλικου άντρα εκκρίνουν 4-9 mg α. την ημέρα. Το ποσό αυτό μειώνεται λίγο με την ηλικία. Στο αίμα των γυναικών η συγκέντρωση των α. είναι περίπου είκοσι φορές μικρότερη απ’ ό,τι στο αίμα των αντρών. Τα α. στο πλάσμα του αίματος βρίσκονται στο μεγαλύτερό τους ποσοστό ενωμένα με ειδικές πρωτεΐνες. Καταβολίζονται κυρίως στο συκώτι όπου μετατρέπονται σε ανδροστερόνη, επιανδροστερόνη και εθιοχολανολόνη. Οι ενώσεις αυτές αποβάλλονται με τα ούρα. Η ανδροστερόνη, που είναι αρκετά δραστική, είναι το πρώτο α. που παρασκευάστηκε συνθετικά. Τα α. ελέγχουν την ανάπτυξη των γεννητικών οργάνων των αρσενικών ατόμων. Ελέγχουν επίσης την ανάπτυξη των δευτερευόντων φυλετικών χαρακτηριστικών (τριχοφυΐα, ανάπτυξη φωνητικών χορδών, διαμόρφωση σώματος κλπ.) κατά την εφηβεία. Στα ενήλικα άτομα η δράση τους ρυθμίζει την ωρίμανση των σπερματοζωαρίων και κυρίως τη λειτουργία διαφόρων αδένων του γεννητικού συστήματος (προστάτης κλπ.). Τα α. ασκούν επίσης και γενικότερη επίδραση στον μεταβολισμό, γιατί διεγείρουν την πρωτεϊνική σύνθεση. Η υπερέκκρισή τους σε παθολογικές καταστάσεις, που οφείλεται σε υπερλειτουργία των επινεφριδίων, προκαλεί αρρενοποίηση σε γυναίκες και πρόωρη αρρενοποίηση σε μικρά αγόρια. Υπερέκκριση α. από τους όρχεις παρατηρείται σπάνια σε περιπτώσεις όγκων στους όρχεις.